Aandelen- of activa-passivatransactie bij overname?

De aandelentransactie

De in de praktijk meest gangbare methode is de zogeheten aandelentransactie. Deze overnamemethode houdt een aandelenkoop in. Een aandeel is een bewijs van deelname in het eigen vermogen van een vennootschap, waar vaak ook stemrecht aan verbonden is in de Algemene Vergadering van die vennootschap. Met het kopen van (een deel van) de aandelen word je (gedeeltelijk) eigenaar van een vennootschap. Door bij een aandelentransactie een hoeveelheid aandelen te kopen waaraan de meerderheid van de zeggenschapsrechten is verbonden, kan je als koper doorslaggevende zeggenschap in de Algemene Vergadering van de target (de doelvennootschap) verkrijgen, en daarmee dus ook over de onderneming die met die vennootschap samenhangt.

Een groot voordeel van de aandelentransactie is de eenvoud ervan. Met het sluiten van een koopovereenkomst en de levering van de aandelen via de notaris, gaan de aandelen in eigendom over op de koper. Daarmee gaat ook de hele onderneming over op de koper.

Kenmerkend voor de aandelentransactie is dat een gehele onderneming overgenomen wordt. Dat is dus inclusief alle lusten, maar ook alle lasten. De koper wordt eigenaar van hele onderneming met alle schulden en alle bezittingen. Ook de bezittingen en schulden uit het verleden. Soms kan dat een nadeel zijn, bijvoorbeeld indien er een kans bestaat op een nasleep van in het verleden ontplooide risicovolle activiteiten.

De activa-passivatransactie

Een andere mogelijkheid om een overname vorm te geven is middels een zogeheten activa-passivatransactie. Hierbij worden niet aandelen in de vennootschap gekocht, maar wordt (een deel van) de onderneming vaneen  vennootschap verworven door de koper. De vennootschap draagt dan een deel van de activa (rechten en/of bezittingen) over, zoals de inventaris, voorraden, het bedrijfspand of intellectuele eigendomsrechten. Maar ook het overnemen van passiva (verplichtingen/schulden) door de koper is mogelijk, zoals bijvoorbeeld verplichtingen uit contracten met leveranciers.

Kenmerkend voor een activa-passivatransactie is de mogelijkheid voor de koper om echt de onderneming zelf, of een deel daarvan, te kopen. De vennootschap zelf is de verkoper, en niet de aandeelhouders, zoals bij de aandelentransactie het geval is.

Het grootste voordeel van de activa-passivatransactie is voor de koper gelegen in de mogelijkheid tot 'cherry picking'.  Doordat elk actief en elk passief apart overgedragen moet worden is er ruimte voor de koper om  alleen de voor hem aantrekkelijke onderdelen over te nemen. Dat is bij een aandelentransactie niet mogelijk.

De selectiemogelijkheid voor de koper brengt wel met zich mee dat  elk actief en passief apart moet worden overgedragen en dat aan de voor dat actief en passief in de wet voorgeschreven leveringsvereisten moet worden voldaan. Dat kan afhankelijk van de hoeveelheid en soort activa die worden overgedragen, een omvangrijke klus zijn. Als er bijvoorbeeld onroerende zaken, bijvoorbeeld bedrijfspanden, worden overgedragen, dan is er voor de levering de tussenkomst van een notaris nodig. Daarnaast is voor de overname van contracten vaak de medewerking van de andere contractspartij nodig. Dat kan in sommige omstandigheden nadelig zijn.

Conclusie

Zowel de aandelentransactie als de activa-passivatransactie heeft dus specifieke voor- en nadelen. Het is afhankelijk van de omstandigheden, zoals het soort bedrijf en aard van de activiteiten, welke overnamemethode in een specifiek geval de voorkeur verdient. Natuurlijk speelt ook de wens van een potentiële koper en verkoper hierbij een belangrijke rol.